肽是由两个或两个以上氨基酸通过脱水缩合形成的化合物。最简单的肽由两个氨基酸构成,称为二肽;包含多个氨基酸的肽则被称为多肽。通常情况下,含有50个及以上氨基酸单位的多肽,则归类为蛋白质。肽广泛存在于动物、植物和微生物中,在生物体内的生长发育、细胞分化、大脑活动、肿瘤病变、免疫防御、生殖控制以及抗衰老等方面都扮演着重要角色。
例如,谷胱甘肽是某些酶的重要辅基,参与体内氧化还原反应;多种激素如催产素、加压素、胰高血糖素及促肾上腺皮质激素等,均属于多肽类,通过调节机体代谢发挥作用。下丘脑分泌的激素调节因子也是由多肽构成,控制着其他内分泌腺释放激素的过程。
近年来,在高等动物的大脑中发现了具有镇痛作用的脑啡肽(五肽)。许多抗生素如多粘菌素、短杆菌肽等也是肽类物质,具备强大的抗菌能力。此外,多肽是指通过肽键连接形成的一系列氨基酸单位构成的长链结构。一般而言,含有数十个或更少氨基酸单位的多肽称为肽;而更多氨基酸单位组成的则被称为蛋白质。
在命名时,通常按照从氨基末端(N端)到羧基末端(C端)的顺序书写。如Ser·Gly·Try·Ala·Leu这个五肽由5个氨基酸残基和4个肽键组成,命名为丝氨酰甘氨酰酪氨酰丙氨酰亮氨酸。
肽广泛存在于动植物组织中,并且其中许多具有特殊生物活性的功能性肽统称为生物活性肽。近年来的研究表明,几乎所有重大生命科学理论——包括免疫防御、生殖控制、肿瘤病变和抗衰防老等——均涉及相关的活性肽,这些理论与临床医学实践密切相关,因此生物活性肽在实际应用中也具有重要价值。
生物活性肽种类繁多,例如促肾上腺皮质激素为39肽,催产素为九肽,而两种重要的脑啡肽均为五肽。许多抗菌素也是由肽类物质构成的。生长因子则受控于基因,在细胞发育过程中起到调节和控制作用。表皮生长因子含有50个氨基酸残基,神经生长因子则由118个氨基酸组成。
中文名称 | 英文名称 | CAS号 | 化学式 | 结构式图片 |
---|---|---|---|---|
—— | D-Ser-Tyr-Ser-Met-Gln-His-Phe-Arg-Trp-Gly-Lys-Pro-Val-Gly-Lys-Lys-Arg-Arg-Pro-Val-Lys-Val-Tyr-Pro-Val-NH2 | 47931-63-5 | C141H221N43O30S |
|
—— | (2-phenyloct-7-ynoyl)-L-tyrosyl-L-threonyl-L-seryl-L-seryl-L-seryl-L-lysyl-L-asparaginyl-L-valyl-L-valyl-L-arginine | 1356410-09-7 | C62H95N15O18 |
|
—— | Ac-LYRANMFSPGYS-NH<sub>2</sub> | 1377321-09-9 | C66H95N17O18S |
|
—— | H2N-Gln-Aib-Val-Aib-Gly-Leu-Aib-OMe | 79205-81-5 | C31H56N8O9 |
|
—— | Locustatachykinin III | 132309-70-7 | C49H73N15O12 |
|
—— | Abz-RRRRGLGF-nY-NH2 | 1092172-74-1 | C59H90N24O13 |
|
—— | 95727-70-1 | C59H77Cl2N9O11 |
|
|
—— | AVRSIFNKKEGS | 1203463-53-9 | C58H98N18O18 |
|
—— | H-Tyr-Ala-Asp-Ala-Ile-Phe-Thr-Asn-Ser-Tyr-Arg-Lys-Val-DL-Leu-Gly-Gln-Leu-Ser-Ala-Arg-Lys-Leu-Leu-Gln-Asp-Ile-Met-Ser-Arg-NH2 | 86168-78-7 | C149H246N44O42S |
|
—— | 941290-95-5 | C106H156N34O22 |
|
|
—— | H-Thr-Ser-Ala-Val-Leu-Gln-Ser-Gly-Phe-Arg-Lys-NH2 | 663615-84-7 | C52H89N17O15 |
|
—— | VTIMPKDIQLAR | 1240035-62-4 | C61H109N17O17S |
|
—— | Lys-Glu-Thr-Ala-Ala-Ala-Lys-Phe-Glu-Arg-Glu(NH2)-His-Met-Asp | 7445-01-4 | C70H112N22O23S |
|
—— | Ac-LYRANG(β-Se[MPAA])FSPGYK-NH2 | 1377321-07-7 | C74H102N18O19SSe |
|
—— | L-methionyl-L-valyl-L-prolyl-L-alanyl-L-cysteinyl-L-valyl-L-valyl-L-methionine | 950832-05-0 | C36H64N8O9S3 |
|
—— | N-(diethylphosphoryl)-L-isoleucyl-L-alanylglycyl-L-glutamyl-L-arginylglycine | 122924-13-4 | C28H52N9O12P |
|
—— | 813418-09-6 | C70H109N23O26 |
|
|
—— | Ac-Cys-Val-Thr-Gly-Ala-Pro-Gly-Cys-Val-Gly-Gly-Gly-Arg-Leu-NH2 | 1196872-72-6 | C52H90N18O16S2 |
|
—— | CF3COOH*H-L-Lys(Z)3-L-Ala-L-Ser-Gly-L-Pro2-OMe | 75481-54-8 | C2HF3O2*C61H85N11O16 |
|
—— | 1610353-03-1 | C52H82N14O17S |
|
|
—— | IKTEEISEVNL | 1314839-00-3 | C55H95N13O21 |
|
—— | H-DL-Pro-His-DL-Pro-Phe-His-Leu-Leu-Val-Tyr-Lys-OH | 88806-65-9 | C63H91N15O12 |
|
—— | LYRAPCFRANK | 1356006-89-7 | C60H95N19O14S |
|
—— | 430461-21-5 | C68H91F2N21O17S |
|
|
—— | PHGQVVVAVRS | 1203463-52-8 | C50H85N17O14 |
|
—— | APMPPYP | 1326773-97-0 | C37H53N7O9S |
|
—— | Arg-Pro-Lys-Pro-Gln-Gln-D-Trp-Phe-D-Trp-Leu-<11>CMet-NH2 | 116269-94-4 | C74H106N20O13S |
|
—— | (7S,10S,13S,16S,19S,22S)-22-(3-(9-aminoacridin-2-yl)propanamido)-7-carbamoyl-19-(2-carboxyethyl)-13-(carboxymethyl)-10-(hydroxymethyl)-16-isopropyl-9,12,15,18,21-pentaoxo-1-(quinolin-2-yl)-2,8,11,14,17,20-hexaazatetracosan-24-oic acid | 1393939-32-6 | C53H65N11O14 |
|
—— | Pen-Ala-Lys-Ser-Asp-Gln-Lys-Gln-Glu-Gln-Leu-NH2 | 1071442-61-9 | C53H93N17O19S |
|
—— | Ac-LYRANG(β-Se[MPAA])FSPGYS-NH2 | 1377321-02-2 | C71H95N17O20SSe |
|
—— | (6-azidohexanoyl)-L-lysylglycylglycyl-L-serylglycyl-L-valyl-L-arginyl-L-alanyl-L-seryl-L-valyl-L-alanine | 1035896-23-1 | C46H82N18O15 |
|
—— | cyclo-GAGHVPEYFVG | 1065201-15-1 | C53H71N13O14 |
|
—— | Ceratotoxin A | 150671-04-8 | C135H243N35O32 |
|
—— | H-Lys-Leu-Lys-Lys-Leu-Leu-Lys-Lys-Leu-Lys-Lys-Leu-Leu-Lys-OH | 941301-64-0 | C84H164N22O15 |
|
—— | 813418-21-2 | C73H125N21O24S |
|
|
—— | 813417-88-8 | C72H121N21O20 |
|
|
—— | (S)-2-(2-{(S)-2-[(S)-2-((S)-2-tert-Butoxycarbonylamino-propionylamino)-3-(4-trifluoromethanesulfonyloxy-phenyl)-propionylamino]-propionylamino}-2-methyl-propionylamino)-propionic acid benzyl ester | 1027944-65-5 | C35H46F3N5O11S |
|
—— | 1519011-58-5 | C92H129F8N21O22S4 |
|
|
—— | octyl-D-Val-D-Dab-Gly-D-Ser-D-Ala-Ser-Dab-D-Dab-Phe-Glu-Val-D-allo-Ile-Ala-OH | 1628113-76-7 | C64H108N16O19 |
|
—— | Ac-Ser-Asp-Asn-Asn-Glu-Gln-Gly-Lys-Ser-Ala-Glu-Gln-Gly-Gly-Tyr-NH2 | 34956-45-1 | C64H97N21O29 |
|
—— | Ser-Tyr-Ser-Met-Glu-His-Phe-Arg-Trp-Gly-Lys-Pro-Val-Gly-Lys-Lys-Arg-Arg-NH2 | 18895-16-4 | C101H158N34O23S |
|
—— | 63808-16-2 | C98H140N20O16 |
|
|
—— | dynorphin<4-13> | 80238-77-3 | C62H111N21O11 |
|
—— | 1519011-86-9 | C92H129F8N21O22S4 |
|
|
—— | (4S)-4-[[(2S)-2-[[(2S)-2-[[(2S,3S)-2-acetamido-3-methylpentanoyl]amino]-4-methylpentanoyl]amino]-6-aminohexanoyl]amino]-5-[(2S)-2-[[(2S)-1-[[(2S)-1-[[(2S)-1-[3-[4-[3-[(2R,3R,4R,5S,6R)-3,4-dihydroxy-6-(hydroxymethyl)-5-[(2S,3R,4S,5R,6R)-3,4,5-trihydroxy-6-(hydroxymethyl)oxan-2-yl]oxyoxan-2-yl]oxypropyl]triazol-1-yl]propylamino]-3-(1H-imidazol-5-yl)-1-oxopropan-2-yl]amino]-3-(4-hydroxyphenyl)-1-oxopropan-2-yl]amino]-3-methyl-1-oxobutan-2-yl]carbamoyl]pyrrolidin-1-yl]-5-oxopentanoic acid | 1316801-28-1 | C70H111N15O23 |
|
—— | pentakis(Nγ-trifluoroacetyl)-colistin A | 937029-36-2 | C63H95F15N16O18 |
|
—— | octyl-D-Val-D-Dab-Gly-D-Ala-D-Trp-Ser-Dab-D-Dab-Phe-Glu-Val-D-allo-Ile-Ala-OH | 1628113-75-6 | C72H113N17O18 |
|
—— | 813417-86-6 | C71H110N20O25S2 |
|
|
—— | Ac-LYRANFFSPGYS-NH<sub>2</sub> | 1377321-10-2 | C70H95N17O18 |
|
—— | 813417-84-4 | C71H121N27O18S |
|