多奈哌齐为第二代乙酰胆碱酶抑制剂(ChE),具有高度选择性的中枢神经系统乙酰胆碱酶(AChE)作用,周围副作用较低。它于1996年经美国FDA批准,并在同年获英国MCA批准进口注册。
副作用服用多奈哌齐最常见的副作用包括腹泻、肌肉痉挛、疲乏、恶心呕吐、失眠和头晕。少数患者可能出现血肌酸激酶轻微增高,但未见明显实验室异常报道。
生物活性Donepezil(Aricept, Donepezilo)是一种有效的可逆性、特异性和非竞争性的乙酰胆碱酯酶(AChE)抑制剂,用于治疗轻度至中度痴呆症。
靶点Target | Value |
---|---|
AChE | 6.7 nM |
Donepezil对AChE具有可逆性和非竞争性的抑制作用。它选择性地比对BuChE高500-1000倍。在人源SH-SY5Y神经母细胞瘤细胞中,短期和长期药物暴露可诱导浓度依赖性的细胞增殖抑制,并与毒蕈碱或烟碱受体的阻滞及凋亡无关。它还减少S-G2/M期细胞数量、增加G0/G1期数量、减少cyclin E和cyclin B在G1/S和G2/M转变中的表达,并增加细胞周期抑制子p21的表达。此外,Donepezil还可增加动作电位依赖的多巴胺释放,调节黑质多巴胺能神经元上的烟碱受体。
体内研究Donepezil在体内的胃肠道吸收速度较慢,在年轻志愿者中的终末半衰期为50-70小时,在老年人中则大于100小时。该化合物在肝脏广泛代谢,血浆蛋白结合率为93%。通过细胞色素P450系统(CYP1A2-, CYP2D6-, CYP3A4-related enzymes) 代谢后,母体化合物在脑内不变,在神经组织中未发现代谢物。大部分Donepezil代谢物为O-葡萄糖醛酸苷,在血浆、尿液和胆汁中可被检测到。口服摄入后,在3-5小时内达到峰值浓度,且吸收不受食物影响。在1-10 mg/day的剂量范围内,Donepezil具有线性药代动力学特征。96%循环中的Donepezil是蛋白质结合的。
用途多奈哌齐盐酸盐一水是一种中枢作用可逆的乙酰胆碱酯酶抑制剂。
中文名称 | 英文名称 | CAS号 | 化学式 | 分子量 |
---|---|---|---|---|
—— | 2-((1-benzoylpiperidin-4-yl)methyl)-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 120013-38-9 | C24H27NO4 | 393.483 |
5,6-二甲氧基-2-(4-哌啶基)亚甲基-1-茚酮 | debenzyldonepezil | 120014-30-4 | C17H23NO3 | 289.375 |
羟基多萘哌齐 | 2-((1-benzyl-piperidin-4-yl)-hydroxymethyl)-5,6-dimethoxyindan-1-one | 197010-20-1 | C24H29NO4 | 395.499 |
—— | 1-benzyl-4-[((5,6-dimethoxy-2-ethoxycarbonylindan-1-on)-2-yl)methyl]piperidine | —— | C27H33NO5 | 451.563 |
—— | 2-[(1-Benzylpiperidin-4-ylidene)methyl]-5,6-dimethoxy-2,3-dihydroinden-1-one | 197010-23-4 | C24H27NO3 | 377.483 |
1-苄基-4-(5、6二甲氧基-1-茚酮-2-亚甲基)-哌啶 | 1-benzyl-4-<(5,6-dimethoxy-1-oxoindan-2-ylidenyl)methyl>piperidine | 120014-07-5 | C24H27NO3 | 377.483 |
2-[(1-苄基-4-哌啶基)亚甲基]-5,6-二甲氧基-1-茚满酮 | (E)-2-((1-benzylpiperidin-4-yl)methylene)-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 120014-07-5 | C24H27NO3 | 377.483 |
alpha-[(3,4-二甲氧基苯基)甲基]-1-(苯基甲基)-4-哌啶丙酸 | 2-(3,4-dimethoxybenzyl)-3-(N-benzyl-4-piperidine)propionic acid | 259170-03-1 | C24H31NO4 | 397.514 |
—— | Ethyl 2-[(1-benzylpiperidin-4-yl)methyl]-3-(3,4-dimethoxyphenyl)propanoate | —— | C26H35NO4 | 425.568 |
5,6-二甲氧基茚酮 | 5,6-dimethoxy-1-indanone | 2107-69-9 | C11H12O3 | 192.214 |
二氢多奈哌齐 | 1-benzyl-4-[(5,6-dimethoxy-1-indanol)-2-yl]methylpiperidine | 120012-04-6 | C24H31NO3 | 381.515 |
2-溴-5,6-二甲氧基-1-茚酮 | 2-bromo-5,6-dimethoxy-1-indanone | 2747-08-2 | C11H11BrO3 | 271.111 |
—— | 5-[(1-benzyl-4-piperidyl)methyl]-5-(3,4-dimethoxybenzyl)-2,2-dimethyl-1,3-dioxane-4,6-dione | 848610-96-8 | C28H35NO6 | 481.589 |
—— | (E)-5, 6-dimethoxy-2-(pyridin-4-ylmethylene)-2, 3-dihydro-1H-inden-1-one | 877606-65-0 | C17H15NO3 | 281.311 |
中文名称 | 英文名称 | CAS号 | 化学式 | 分子量 |
---|---|---|---|---|
—— | (R)-donepezil | —— | C24H29NO3 | 379.499 |
—— | (S)-donepezil | —— | C24H29NO3 | 379.499 |
6-O-去甲基多奈哌齐 | 6-O-desmethyldonepezil | 120013-56-1 | C23H27NO3 | 365.472 |
—— | 2-((1-(4-fluorobenzyl)piperidin-4-yl)methyl)-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 351532-09-7 | C24H28FNO3 | 397.49 |
—— | 2-((1-benzyl-4-fluoropiperidin-4-yl)methyl)-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-07-3 | C24H28FNO3 | 397.49 |
5,6-二甲氧基-2-(4-哌啶基)亚甲基-1-茚酮 | debenzyldonepezil | 120014-30-4 | C17H23NO3 | 289.375 |
—— | donepezil-d1 | 1228545-52-5 | C24H29NO3 | 380.491 |
—— | (R)-donepezil-d1 | —— | C24H29NO3 | 380.491 |
—— | 4-[(5,6-dimethoxy-1-indanon)-2-yl]methyl-1-ethoxycarbonylpiperidine | 120013-42-5 | C20H27NO5 | 361.438 |
—— | 2-((1-benzylpiperidin-4-yl)methyl)-2-bromo-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | —— | C24H28BrNO3 | 458.395 |
—— | 2-((1-(3-chlorobenzyl)piperidin-4-yl)methyl)-2-fluoro-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-08-4 | C24H27ClFNO3 | 431.935 |
—— | 2-((1-benzyl-4-fluoropiperidin-4-yl)methyl)-2-fluoro-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-11-9 | C24H27F2NO3 | 415.48 |
—— | 2-fluoro-2-((4-fluoro-1-(4-fluorobenzyl)piperidin-4-yl)methyl)-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-14-2 | C24H26F3NO3 | 433.471 |
—— | 4-fluoro-2-((1-(4-fluorobenzyl)piperidin-4-yl)methyl)-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-17-5 | C24H27F2NO3 | 415.48 |
—— | 2-((1-benzylpiperidin-4-yl)methyl)-7-fluoro-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-05-1 | C24H28FNO3 | 397.49 |
—— | 2-((1-benzylpiperidin-4-yl)methyl)-4,7-difluoro-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-06-2 | C24H27F2NO3 | 415.48 |
—— | 2-((1-benzyl-4-fluoropiperidin-4-yl)methyl)-7-fluoro-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-16-4 | C24H27F2NO3 | 415.48 |
—— | 2-((1-benzylpiperidin-4-yl)methyl)-7-chloro-2-fluoro-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-09-5 | C24H27ClFNO3 | 431.935 |
—— | 2,7-difluoro-2-((1-(4-hydroxybenzyl)piperidin-4-yl)methyl)-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-15-3 | C24H27F2NO4 | 431.479 |
—— | 2-((1-benzylpiperidin-4-yl)methyl)-2-chloro-4-fluoro-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-10-8 | C24H27ClFNO3 | 431.935 |
—— | 2-((1-(4-chlorobenzyl)piperidin-4-yl)methyl)-2,7-difluoro-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-13-1 | C24H26ClF2NO3 | 449.925 |
二氢多奈哌齐 | 1-benzyl-4-[(5,6-dimethoxy-1-indanol)-2-yl]methylpiperidine | 120012-04-6 | C24H31NO3 | 381.515 |
—— | 2-((1-benzyl-4-fluoropiperidin-4-yl)methyl)-2,7-difluoro-5,6-dimethoxy-2,3-dihydro-1H-inden-1-one | 1535169-12-0 | C24H26F3NO3 | 433.471 |
1-苄基-4-(5,6-二甲氧基-1H-2-茚基甲基)哌啶 | 1-benzyl-4-(5,6-dimethoxy-1H-2-indenyl-methyl)piperidine | 120013-45-8 | C24H29NO2 | 363.5 |
—— | 5,6-dimethoxy-2-[(pyridin-4-yl)methylene]-1-indanone | 4803-74-1 | C17H15NO3 | 281.311 |